Stakeholderonderzoek brengt positieve beweging op gang voor de onderwijsinstelling SaKs De Driemaster
“Ons voornaamste doel is de kinderen echt een goede toekomst te geven. Daar werken we elke dag aan. De Methode Hofkes heeft ons geholpen om vanuit het perspectief van de ouders, kinderen en onderwijspartners inzichtelijk te maken dat er veel draagvlak is voor onze vernieuwende Methode van Onderwijs! Voor de inspectie betekent het een extra plus voor de indicator ‘verantwoording en dialoog’.”
– Helma van der Hoorn (Bestuursvoorzitter SaKs) –
BHRM heeft zich gespecialiseerd in de reputatie-stakeholderonderzoek binnen het onderwijs. Hieronder volgt een praktijkvoorbeeld van de positieve impact die dat kan opleveren voor een school of onderwijsinstelling. Lees ook de handout die Saks/Driemaster zelf maakte naar aanleiding van de resultaten van het reputatieonderzoek met de vraag: “Wat is goed onderwijs, en wie bepaalt dat?”
Aanleiding stakeholder-reputatieonderzoek
Zo’n acht jaar geleden was het niet leuk toen de Inspectie van het Onderwijs langskwam bij de basisschool de Driemaster in Alkmaar. Er kwam stevige kritiek vanuit de Inspectie op het onderwijs. ‘En achteraf gezien terecht’, zegt Bianca Boerlage, schoolleiding en leerkracht groep 1/2 bij de Driemaster. ‘Sindsdien is er veel positief veranderd’.
De Driemaster en SaKs zijn ervan overtuigd dat de vernieuwing in het onderwijs een goede beweging is. Maar er is wel behoefte aan een externe maatstaf om te leren wat het draagvlak is en hoe het nog beter kan.
Helma van der Hoorn, bestuurs-voorzitter van de overkoepelende scholengemeenschap Saks, geeft sturing aan 11 basisscholen met circa 4000 leerlingen in Alkmaar en omgeving, waaronder de Driemaster. Zij meldt: “Ik wist dat we op de Driemaster goed bezig waren. Ik zocht naar een alternatieve manier om dat ook inzichtelijk te maken. Daarvoor kwam ik uit bij onderzoeksbureau Bureau Hofkes in Haarlem”. BHRM Stakeholder en Reputatieonderzoek is in 2006 opgericht door Mildred Hofkes. Het uitgangspunt van de Methode Hofkes is dat niet de zender de kwaliteit van de verbinding bepaalt maar de ontvanger.
Onderzoek met persoonlijke opzet
Met de methode Hofkes wordt de ‘ervaring van de buitenwereld naar binnengehaald’. Diverse groepen stakeholders wordt gevraagd in hun eigen taal feedback te geven op de onderwijsorganisatie. Zo wordt niet alleen de huidige situatie in kaart gebracht, maar ook de gewenste situatie én wat eventuele barrières kunnen zijn om tot die gewenste situatie te komen.
BHRM heeft de volgende 3 onderzoeks-groepen persoonlijk of telefonisch geïnterviewd:
- Ouders van groep 1 tot en met 8
- Kinderen van groep 1 tot en met 8
- Onderwijspartners in het basisonderwijs én voortgezet onderwijs
Veel draagvlak
De Driemaster kreeg een zeer hoge score van 85 op de Reputatiebarometer. Uit het BHRM stakeholder-reputatieonderzoek komt naar voren dat er veel draagvlak is onder ouders, kinderen en onderwijspartners voor de vernieuwende methode van onderwijs van de Driemaster. Voor een samenvatting van de resultaten zie ook de Stakeholder ScoreCard en de BHRM Verbindingskaart die de leerkrachten gebruiken in de klas.
Figuur 1: BHRM Stakeholder ScoreCard met draagvlak score en reputatiebarometer.
(Klik op de foto om te vergroten)
Alternatieve vorm van bestuurlijke verantwoording
Op bestuurlijk niveau was het stakeholderonderzoek een belangrijk alternatief verantwoordingsinstrument richting Onderwijsinspectie. “Omdat de Driemaster vooruitloopt op de troepen, moet je wel een verhaal hebben richting de Inspectie. Daarom heb ik proactief de Inspectie gevraagd de Driemaster te beoordelen op de kwaliteitsindicatoren die de Inspectie hanteert. Het onderzoek van BHRM heeft daarbij geholpen om ons externe draagvlak inzichtelijk te maken, omdat het was opgesteld vanuit de ‘ontvanger” geeft Helma van der Hoorn aan.
“Omdat de Driemaster vooruitloopt op de troepen, moet je wel een verhaal hebben richting de Inspectie. Daarom heb ik proactief de Inspectie gevraagd de Driemaster te beoordelen op de kwaliteitsindicatoren die de Inspectie hanteert. Het onderzoek van Bureau Hofkes heeft daarbij geholpen om ons externe draagvlak inzichtelijk te maken, omdat het was opgesteld vanuit de ‘ontvanger’.” – Helma van der Hoorn
De Inspectie waardeert de Driemaster als goede school én is geïnspireerd
Nadat de Driemaster was voorgedragen als goede school heeft de Inspectie de school beoordeeld op kwaliteits-indicatoren. Om het predicaat goede school te krijgen moet op minimaal drie van de vijf indicatoren goed worden gescoord. De Driemaster scoorde op alle vijf de indicatoren goed. “Op een aantal indicatoren zoals het didactisch handelen is de school echt met ‘vlag en wimpel’ geslaagd.” vertelt Helma van der Hoorn. Opvallend was dat dezelfde kritische inspecteur die acht jaar geleden niet zo blij was met de Driemaster nu deze goede beoordeling heeft gegeven.
Verder is de CITO eindtoets opnieuw voldoende gescoord. De Driemaster meet daarnaast ook veel zelf en heeft eigen indicatoren om te meten hoe het met leerlingen gaat. Uiteindelijk gaat het voor de school niet over de CITO scores zelf, maar hoe de leerlingen zich ontwikkelen. “We zullen altijd naar die eindscores kijken, maar niet als einddoel.” benadrukt de bestuursvoorzitter.
Helma van der Hoorn heeft als bestuurder regelmatig gesprekken gehad met de Inspectie over de vernieuwing in het onderwijs dat SaKs en de Driemaster hebben doorgevoerd. De directeur van de Inspectie gaf aan dat het vernieuwende onderwijs van de Driemaster de Inspectie op nieuwe ideeën heeft gebracht en dat hij het inspirerend vond. Helma van der Hoorn zegt vol enthousiasme: “Daar word ik erg gelukkig van, als je de Inspectie aan het denken zet en zelfs inspireert!”.
Conclusie: de positieve impact van stakeholderonderzoek in het onderwijs
Al met al heeft de vernieuwing van de Driemaster mooie resultaten opgeleverd die via de stakeholders in het BHRM stakeholderonderzoek naar voren komen en waarover de Inspectie zeer te spreken is. De Driemaster is erg blij hiermee en blijft zeer bevlogen.
——————————————————————————————————
Het effect van BHRM Stakeholder-reputatieonderzoek
Het BHRM stakeholderonderzoek heeft voor De Driemaster en de overkoepelende scholengemeenschap Saks veel opgeleverd. Zo heeft het stakeholderonderzoek een functie gehad als
- Strategisch instrument,
- Dient het als input voor gesprekken met docenten en ouders
- Is het een verantwoordingsinstrument naar de Inspectie van Onderwijs.
Figuur 2: BHRM Verbindingskaarten voor onderwijsinstelling SaKs met concrete tips voor het realiseren van nog meer verbinding. (Klik op de foto om te vergroten)
1) Input strategisch plan
Anne Bruggeman, directeur bij de Driemaster: “Het BHRM stakeholderonderzoek vormt de basis voor ons nieuwe 4 jarige strategieplan. Het is fijn om dan je visie bevestigd te zien en te merken dat er veel draagvlak is bij de stakeholders. Op basis van de resultaten van het stakeholderonderzoek kunnen we onze strategie verder verfijnen.”.
2) Basis voor panelgesprekken met ouders
Bianca Boerlage: “De docenten vonden de resultaten uit het onderzoek heel herkenbaar. Ze werden daardoor geprikkeld om nog meer de talenten van de kinderen te ontdekken en te ontwikkelen”. Het stakeholder- onderzoek wordt gebruikt bij diverse panelgesprekken met ouders, het onderzoek is daarbij vaak leidend voor de onderwerpkeuze.
Bianca Boerlage: “We hebben twee tot drie panelgesprekken per jaar. Uit de verbindingskaart van het stakeholderonderzoek halen we nieuwe onderwerpen. Zo is er een speciale avond geweest over de aansluiting van de Driemaster op het Voortgezet Onderwijs. De ouders waren na deze avond nog meer overtuigd geraakt van het beleid van de Driemaster en dat hun kinderen goed voorbereid naar het voortgezet onderwijs gaan”. Anne Bruggeman vult aan dat het belangrijk is dat leerlingen goed op de aansluiting met het Voortgezet Onderwijs worden voorbereid: “We geven leerlingen een stevige rugzak met zelfredzaamheid mee.”
3) Als verantwoording naar Schoolinspectie
Het stakeholderonderzoek heeft niet alleen input gegeven voor de school voor de strategie en de panelgesprekken met ouders, maar was ook zeer bruikbaar als verantwoording richting de Onderwijsinspectie. Zeker omdat De Driemaster bij de Inspectie werd voorgedragen voor de ‘waardering Goed’. Dat kan als de basiskwaliteit van die school op orde is en de school (eigen) ambities heeft geformuleerd die ze in de praktijk overtuigend waarmaakt. De Schoolinspectie gaat dan vervolgens op basis van haar criteria na of de school daadwerkelijk deze ‘waardering Goed’ verdient.
Anne Bruggeman: “Om voor de waardering van een goede school in aanmerking te komen moet je eerst voor de Inspectie een zelfevaluatie schrijven. Daarbij was het stakeholder-onderzoek een goede maatstaf”.
Ook op bestuurlijk niveau was het stakeholderonderzoek een belangrijk alternatief verantwoordingsinstrument richting Inspectie.
Wilt u meer informatie over de Methode Hofkes voor uw onderwijsinstelling?
Neem contact met ons op via 023-5281040 of via info@bhrm.nl.
